Wat is mindfulness?

Mindfulness- of aandachttraining heet in het Engels voluit ‘Mindfulness Based Stress Reduction’ (MBSR). Letterlijk vertaald betekent dit: stressreductie op basis van het trainen van aandacht. Dat is dan ook wat in een mindfulness-cursus gebeurt: het trainen van de geest, het oefenen van aandacht. De deelnemers oefenen om aandachtig aanwezig te zijn bij dit moment, bij het NU, in plaats van steeds meegesleept te worden door gedachten over het verleden of te piekeren over de toekomst.
Er worden in de cursus meditatie-, yoga- en bewustzijnsoefeningen aangereikt waarmee de deelnemers hun aandacht kunnen trainen, en zij een vriendelijke, milde houding naar zichzelf en naar anderen kunnen ontwikkelen. Ook leren zij om hun eigen gedachten en gevoelens te beschouwen als mentale gebeurtenissen die niet blijvend zijn, die – als het ware – als wolken aan de lucht vanzelf weer voorbij drijven

Mindfulness is als methode buitengewoon praktisch en toepasbaar in het dagelijks leven.
Mensen met (werk)stress worden zich bewust hoe de stress hen beïnvloedt. Zij leren vaardiger met stress om te gaan, en tijdig te stoppen met ‘doen, doen, doen’.
Mensen met gezondheidsklachten leren vaak beter omgaan met de ‘weersomstandigheden’  in hun leven; zich daar niet langer tegen te verzetten of al te veel over te piekeren.
Mensen met depressieve klachten of angsten leren meer ‘in het moment’ te zijn. Zij slagen er daardoor vaak in om hun klachten adequater te hanteren.
Voor veel cursisten geldt dit laatste als een openbaring: meer ‘in het moment’ zijn, in het ‘nu’ leven, in plaats van almaar te tobben over het verleden of te piekeren over de toekomst. In mindfulness leren en ervaren de deelnemers dat het ‘nu’ het enige is dat echt telt.
Uit onderzoek blijkt dat bij deelnemers aan een mindfulnesstraining lichamelijke en psychologische klachten significant afnemen, ze effectiever leren omgaan met stresssituaties, zij zich beter kunnen ontspannen en een grotere kwaliteit van leven ervaren.

Achtergronden van mindfulness

De grondlegger van de mindfulnesstraining is de bekende Amerikaanse microbioloog Jon Kabat-Zinn, die vanaf 1979 de acht-weekse training ontwikkelde, verder uitbouwde en inmiddels in vele landen verspreidde. Zijn protocol wordt ook in deze mindfulness cursus gevolgd.
Maar de echte wortels van mindfulness zijn al eeuwenoud. Mindfulness is afgeleid van Vipassana meditatie, wat betekent: ‘helder zien’ of ‘de dingen zien zoals ze werkelijk zijn’. Vipassana is volgens de overlevering de oudste meditatievorm die door de Boeddha werd onderwezen; het is echter helemaal niet nodig boeddhist te zijn om deze meditatie te leren.
Kabat-Zinn haalde mindfulness uit de religieuze context en maakte de meditatietechniek toegankelijk en toepasbaar voor mensen met bijvoorbeeld chronische ziekten en pijn. Inmiddels wordt mindfulness op grote schaal aangeboden aan deze doelgroepen, en ook aan – onder anderen – mensen met somberheid, stress, piekerklachten en (hoog)gevoeligheid.